|
Table of Contents
|
Lời nói đầu
clin·i·cal
ˈklinək(ə)l/
tính từ
1.
lâm sàng.
2.
hiệu quả, không cảm xúc; lạnh lùng.
Một trong những khía cạnh mang tính biểu tượng nhất của SCP là nó có thể biến mấy thứ ghê sợ thành các vật thể có thể mô tả kỹ càng bằng khoa học. Đây là một trong những thứ khó nắm được nhất khi bắt đầu viết SCP: Viết truyện ma dễ hơn viết một bản báo cáo khoa học nhiều, và "giọng văn của bạn cần chuyên nghiệp hơn" là một trong những lời nhận xét vô dụng nhất có thể nói được. Bài luận này sẽ cho bạn một số lời khuyên hữu ích.
Tôi thú nhận là không phải lúc nào cũng tuân theo mấy cái này, nhưng mà chúng chưa bao giờ làm tôi thất vọng cả. Mong bạn cũng thấy nó có ích.
Chuyên nghiệp ≠ Dài dòng
Nguyên lý cơ bản nhất khi viết chuyên nghiệp là tránh dùng văn nói, dùng ngôn từ thông tục.
Các văn bản khoa học đòi hỏi ngôn từ và thuật ngữ chính xác. Làm cho một văn bản chuyên nghiệp hơn không có nghĩa là phải dùng những từ ngữ lớn và khó hiểu. Các bài viết khoa học cần chuyên nghiệp nhưng nó cũng cần phải chính xác và dễ đọc. Mặc dù tiêu chuẩn của SCP không giống y hệt với tiêu chuẩn báo cáo khoa học ngoài đời, hầu hết các nguyên lý đều áp dụng.
Hãy nhìn vào một bài đã sử dụng thành công giọng văn chuyên nghiệp mà không làm mất đi yếu tố nội dung: SCP-186. Một trong những yếu tố kinh dị của SCP-186 là các vũ khí bao gồm, ví dụ như:
Loại đạn này được thiết kế đặc biệt để bắn bằng súng cối Mortier de 58mm loại 2, chứa một loại khí làm cho tế bào động vật mất đi khả năng ngừng hoạt động sống.
Nếu bạn nhờ một người bình thường miêu tả cái này, họ sẽ nói đó là một loại khí khiến cho người ta bất tử, hoặc là ngăn không cho người chết. "Bất tử" là từ không chuyên, còn "chết" thì đôi khi cũng được dùng nhưng mà thường được thay bằng các từ như "tử vong" "thiệt mạng". Ví dụ khác là từ "giết" đôi khi được thay bằng "thủ tiêu" "loại bỏ".
Quay lại SCP-186, tác giả Kalinin đã thay từ "chết" bằng "ngừng hoạt động sống". Câu này trở nên dài hơn. Đặc biệt lưu ý - câu trở nên dài hơn vì từ chuyên của nó dài hơn, không phải ngược lại. Nhiều người cứ nghĩ là làm câu dài hơn thì nó mới chuyên nghiệp, làm cho câu rườm rà một cách không cần thiết.
Một cái đáng lưu ý khác là thuật ngữ công nghiệp. Máy CD sẽ không gọi là "một loại máy điện tử dùng để đọc thông tin lưu trữ trên đĩa quang"; chỉ cần gọi là "Máy CD" thôi. Công tắc đèn cũng gọi là công tắc đèn thôi. Đừng viết ý nghĩa của nó ra làm gì, dài lắm.
Lưu ý
- Thuật ngữ Kỹ thuật là một danh sách tuyệt vời nếu bạn không chắc về mấy cái kiểu "Phóng xạ Cherenkov" hoặc sợ nhầm "vận tốc" với "gia tốc".
- Khuyến khích sử dụng câu bị động để tăng tính khách quan cho bài viết.
Đo lường Định lượng
Văn bản khoa học hoặc kỹ thuật không bao giờ thiếu thông số cả. Sử dụng các đo lường, thậm chí là áng chừng, là vô cùng quan trọng vì chúng là những mẩu thông tin nhỏ có thể dễ dàng so sánh và hình dung.
SCP-1512 là một trong những ví dụ hoàn hảo về việc sử dụng đo lường để đảm bảo tính chuyên nghiệp. spikebrennan miêu tả, 1512 "là việc Tổ chức đối diện với một thứ quái vật Lovecraftian khổng lồ, gồ ghề đến từ một chiều không gian khác… như đối diện với một bài toán kỹ thuật vậy."
SCP-1512 là một cấu trúc sống dạng rễ với khối lượng ước tính tới 800000 tấn tính tới thời điểm hiện tại. Cấu tạo của nó là một mạng lưới dày đặc các nhánh hoặc tua rua. Mỗi tua có độ dài khoảng vài trăm mét, có các nhánh mọc lên cách nhau vài mét, và cuộn hoặc bẻ zig-zag tại vô số vị trí một cách ngẫu nhiên.
Chúng ta biết được SCP-1512 là một sinh vật dạng rễ khổng lồ, nhưng spikebrennan không gọi nó là "sinh vật dạng rễ khổng lồ"; chúng ta được biết khối lượng ước tính của nó (hàng trăm ngàn tấn) và chiều dài (vô số tua, mỗi tua vài trăm mét). Spikebrennan cho chúng ta hình dung được kích cỡ khổng lồ của nó, và các số liệu đó có thể được sử dụng vào lúc sau.
Kích thước là một cái khá dễ để miêu tả. Một cái khó hơn nhé? Viết "SCP-1512 là bất khả xâm phạm".
Mặc dù SCP-1512 có cấu tạo hữu cơ, nó có độ cứng Vickers vô cùng lớn và đã chống lại được thiệt hại gây ra bởi cưa, lửa, laze, axit và các chất ăn mòn, và các phương thức khác.
Câu này thể hiện được sự bất bại của SCP-1512 mà vẫn giữ được tính chuyên nghiệp bằng cách liệt kê ra các phương thức thất bại trong việc gây hại cho nó: đặc biệt là, đơn vị độ cứng Vickers. Mặc dù bài viết không giải thích đơn vị này có nghĩa là gì, nó vẫn cho người đọc thấy được độ cứng vô biên của sinh vật này. Bằng đo lường, spikebrennan vẽ được một hình ảnh sống động về một thứ huyền bí sâu xa mà không làm mất đi sự chuyên nghiệp của bài viết.
Đưa đo lường vào bài viết là một cách đơn giản mà hiệu quả để cải thiện sự chuyên nghiệp của bài viết. Tuy nhiên, điều này cũng không có nghĩa là bạn nên lạm dụng nó (chẳng hạn như đo độ dài tay chân hay nêu hết tất cả các đo lường thừa thãi) - nhưng nếu cần miêu tả một khía cạnh nào đó của SCP, hãy thử tìm xem có đơn vị nào hợp lý không.
Lưu ý
- Thông số đo lường rất hữu dụng, nhưng đừng làm kỹ quá - Nếu như cái buồng chứa của SCP có thể lớn hơn hoặc nhỏ hơn 5.6789 mét vuông mà không bị làm sao thì cứ làm tròn đi. Những điều vu vơ cũng cho bạn biết thêm vài mẹo hữu ích về đo lường.
Miêu tả tính chất
Cái này thường bị dùng sai, mà lại chiếm hầu hết văn bản. Những câu miêu tả thường dễ bị dài dòng, hoa mỹ, văn vẻ, nhất là khi viết về SCP dạng người.
Hai nguyên tắc cơ bản nhất của Miêu tả tính chất:
- Miêu tả những gì bạn thấy: Miêu tả SCP của bạn cần chính xác và tập trung vào các hành động và tính chất dị thường của nó. Nếu SCP của bạn có mắt xanh, chỉ nói là mắt xanh, chứ không phải mắt xanh thăm thẳm. Trừ khi tính cách của SCP có tính chất dị thường hoặc ảnh hưởng đến mức nguy hiểm của nó (ví dụ: Nó thù ghét Tổ chức), thì nó chỉ cần miêu tả một câu thôi và để thể hiện trong phần phỏng vấn thì tự nhiên hơn.
- Lưu ý của dịch giả: Mục đích của người viết ở đây là nếu như một yếu tố gì đó không quan trọng thì hãy lược bỏ đi, chứ không phải là biến nó thành một thứ dị thường để cần phải nhắc đến. Ví dụ, nếu người khác bảo chi tiết SCP của bạn rất xinh đẹp là thừa thãi, thì hãy bỏ nó đi chứ đừng biến nó thành một vẻ đẹp kì lạ thu hút mọi người. Nó làm cho bài viết rất rối và lủng củng, nên đừng làm vậy.
- Bạn không hề quan tâm đến nó: Hãy coi nó như một thứ vô dụng, không đáng để tâm đến. Khi miêu tả nó, không thể hiện một cảm xúc chủ quan gì. Đừng dự đoán tính cách của vật thể - cái đó là việc của độc giả. Bạn chỉ có nhiệm vụ miêu tả lại nó là gì và nó làm gì thôi.
SCP-847 là một ví dụ tuyệt vời về miêu tả ngắn gọn, súc tích:
Trạng thái ban đầu bao gồm việc phát ra tiếng thở hổn hển cao độ và chuyển đổi sang các tư thế khiêu gợi hơn. Sau 3-5 phút, hành vi của SCP-847 chuyển sang trạng thái thứ hai, bắt đầu cử động và tiếp cận các đối tượng nam giới, cúi người xuống và nhìn vào mắt đối tượng.
"Tiếng thở cao độ", "tư thế khơi gợi", và "nhìn vào mắt đối tượng" là những miêu tả ngắn gọn giúp người đọc hình dung được hành động của SCP-847. Từ những miêu tả này mà ta có thể hiểu ngay được là SCP-847 đang cố tỏ ra quyến rũ, gợi tình với đàn ông. Đáng lưu ý, bài viết không hề sử dụng những từ như "gợi tình" hay "quyến rũ" hay là đoán mong muốn của SCP-847. Nó chỉ miêu tả những hành động của SCP-847 và để cho người đọc hình dung. Cái kết của bài này cũng vô cùng đáng suy nghĩ:
12/3/2011: TÔI LÀM SAO THẾ NÀY
3/8/2013: TÔI XIN LỖI TÔI LÀ THỨ VÔ GIÁ TRỊ
8/31/2015: CHA ƠI CON SẼ NGOAN NGOÃN
Tác giả, WrongJohnSilver, giải thích mục đích của tác phẩm: "Lý do tôi khiến cho mục đích của SCP-847 khó hiểu là vì, dù có gì xảy ra, nó vẫn thể hiện rõ rệt được một con người trở nên phát điên vì bị lạm dụng quá nhiều…. nếu như vẫn còn nhân cách trong nó, vẫn còn thứ chúng ta có thể cứu được. Đó là sự cảm thông. Tôi đã phải cố lược bỏ thật nhiều phần con người trong nhân vật của 847 để cho nó dần giống một đồ vật."
Phần miêu tả không hề nói lên điều này. Chúng ta chỉ thấy được một con ma-nơ-canh biết cử động và phản ứng khác nhau với mỗi loại người. Không hề thấy được cảm xúc của cả tác giả hay nhân vật. Tất cả những đau đớn nó chịu đựng, sự tra tấn tinh thần mà nó phải trải qua và bi kịch mà nó thể hiện đều được vẽ lên bởi chính tâm trí người đọc.
Đó chính là chìa khóa cho việc miêu tả chuyên nghiệp. Với tư cách là tác giả, bạn có thể có cảm xúc với từng nhân vật mình tạo ra; nhưng với tư cách là người viết, bạn phải vô cảm hết mức có thể.
Lưu ý
- Ngôn từ của bạn phải rõ ràng. Nhưng không có nghĩa là cứ kể hết câu chuyện lên bài viết; hãy để cho người đọc phải tự suy ngẫm ra những gì mà bạn muốn thể hiện. Nhưng nếu nhiều người phải hỏi là bạn đang muốn kể cái gì, thì đó lại là do bạn không để lại gợi ý cho người đọc.
Kết luận
Bạn nên nhớ những gì để có giọng văn chuyên nghiệp?
- Tránh thông tục
- Sử dụng thông số và đo lường
- Miêu tả những gì bạn thấy
- Không quan tâm đến nó
Làm đúng những điều này chưa chắc đã giúp bạn đạt được giọng văn hoàn hảo, nhưng sẽ giúp cái mục tiêu ấy gần hơn rất nhiều.
