Giới thiệu
Liên kết chéo, hay liên kết từ một bài viết này tới một bài viết khác, là một cách hữu ích để kết nối các phần riêng biệt của vũ trụ SCP với nhau. Một liên kết chéo được thực hiện đúng cách sẽ khiến cho bài viết thú vị hơn rất nhiều.
Dù vậy, việc sử dụng liên kết chéo sai cách là rất phổ biến. Các liên kết như vậy thường tạo ấn tượng cho người đọc rằng tác giả bài viết đang cố nâng tầm tác phẩm của mình bằng cách chèn tên các SCP nổi tiếng khác vào bài, vì bản thân bài viết của họ không đủ thú vị. Có thể nói, liên kết chéo chỉ để cho có hay để trông cho đẹp không những chẳng giúp ích gì, mà sẽ còn khiến bài viết của bạn tệ hơn.
Hướng dẫn này sẽ giúp các tác giả của Wiki hiểu rõ những liên kết chéo như thế nào sẽ nâng cao chất lượng bài viết, và những cách liên kết chéo nào là nên tránh1.
***
Làm thế nào để tôi biết chèn liên kết chéo như cách tôi làm là đúng hay sai?
Các thành viên khác tham gia nhận xét trong Diễn đàn Nhận xét Bài viết và Ý tưởng hoặc server Discord của Wiki luôn sẵn sàng thảo luận với bạn để làm rõ những liên kết chéo của bạn có tốt hay không. Đây là cách nhanh nhất để bạn có được nhận xét.
Ngoài ra, dưới đây là một vài hướng dẫn nếu bạn muốn tự đánh giá các liên kết chéo trong bài viết của mình:
1. Liên kết chéo đó có tự nhiên và hữu dụng không?
Liên kết chéo thường có tác dụng tốt nhất khi mối liên hệ giữa các bài viết được liên kết với nhau là hợp lý và giúp cho độc giả hiểu rõ hơn về vũ trụ SCP. Ngoài ra, một liên kết chéo tốt là liên kết mà nếu nó bị xóa bỏ, chất lượng của cả hai bài viết liên quan đều không suy giảm.
Một ví dụ cho điều này là SCP-3966 và SCP-6009:
Việc tôi phát hiện 6009-Catena là một sự tình cờ; khi đó đội ngũ chúng tôi đang nghiên cứu SCP-3966,…
Hai dị thể này cùng có liên quan đến một lĩnh vực nghiên cứu (thần kinh học), và khi nghiên cứu dị thể này, nhân sự Tổ Chức đã phát hiện ra dị thể kia. Vì vậy, việc Tổ Chức công nhận mối liên hệ giữa hai dị thể này là rất tự nhiên, và liên kết chéo này sẽ giúp các nhân sự trong vũ trụ SCP đánh giá cả hai dị thể cùng lúc.
2. Liên kết chéo đó có hợp lý về mặt khoa học hay không?
Các SCP được liên hệ với nhau thông qua một liên kết chéo tốt cũng thường có chung nguồn gốc hoặc được thử nghiệm chéo một cách hợp lý với nhau trong vũ trụ SCP (tức là dị tính của chúng có liên quan tới nhau). Ví dụ:
- Các dị thể có chung nguồn gốc:
SCP-3220 là một kho silo ngầm được đặt bên dưới một nhà kho bị bỏ hoang tại Đảo Hashima, Nhật Bản. Có thể đi vào bên trong dị thể thông qua một lối vào sâu năm mươi mét phía dưới một cửa sập ở trung tâm sàn nhà kho. Gắn trên cửa sập này là một tấm biển nhỏ bằng sắt có in dòng chữ ”Phòng ban Dị tượng” bằng tiếng Nhật.
- Các thử nghiệm chéo hợp lý:
Trước khi thử nghiệm được tiến hành, một kim tiêm đã được chế tạo lại bởi SCP-914 và gắn với một cánh tay robot, cho phép nó tương tác với SCP-4192.
Việc liên kết các SCP này khiến cho độc giả có cảm giác thực tế hơn, do những liên kết chéo đó đã cho thấy Tổ Chức trong những bài viết này nắm rõ thông tin về các dị thể có liên quan đến nhau. Điều đó cũng nghĩa là Tổ Chức có nghiên cứu về những mối liên hệ này, thay vì chỉ xử lý từng dị thể một cách rời rạc.
Ngoài ra, hãy lưu ý rằng không phải cứ liên kết các SCP có khả năng tương tự với nhau là bạn sẽ tạo ra được những liên kết chéo tốt. Việc thử nghiệm chéo là hết sức hạn chế, và cần được thực hiện với tư tưởng an toàn là trên hết, với mục đích thu thập thông tin, thay vì “[dị thể có sức mạnh X] gặp [dị thể có sức mạnh Y] nghe có vẻ ngầu phết nhỉ?!”
3. Liên kết chéo đó có giúp người đọc có được trải nghiệm thuận tiện hơn đối với các bài viết có liên quan hay không?
Một liên kết chéo tốt sẽ giúp cho tất cả các bài viết có liên quan trở nên hay hơn, bởi câu chuyện được kể ra có thêm những động lực và liên kết mới. Các liên kết chéo tốt sẽ kết nối các phần vốn dĩ có liên quan trong vũ trụ SCP với nhau để tạo nên một bức tranh toàn cảnh.
Wow! Bạn vừa tìm thấy cho mình một Quý Ngài Nhỏ Bé của riêng bạn, một bộ sưu tập phiên bản giới hạn của Ts. Wondertainment!
Tìm tất cả bọn họ và trở thành Quý Ngài Sưu Tập!!
01. Quý Ngài Tắc Kè
02. Quý Ngài Không Đầu
03. Quý Ngài Cười
04. Quý Ngài Lãng Quên
Một ví dụ cho việc này là Các Quý Ngài Nhỏ Bé, một loạt dị thể được tạo ra bởi Thế lực Đáng lưu tâm Ts. Wondertainment. Người đọc có thể khám phá các liên kết này một cách dễ dàng, và qua đó cũng có thể tìm thấy cả những ngoại truyện liên quan. Điều này sẽ khiến cho người đọc có được cái nhìn rộng hơn về Tổ Chức thông qua một loạt bài viết, thay vì chỉ một bài đơn lẻ.
4. Các liên kết chéo này có được dùng để tạo ra một câu chuyện liền mạch hay không?
SCP-2273 được tìm thấy trong một cuộc điều tra liên quan tới hoạt động địa chất và tín hiệu phóng xạ được phát hiện bên ngoài vùng Danner, Wisconsin vào ngày 13 tháng Mười, 1989.
Ghi chú Kết thúc: Ts. Friedrich đã đề nghị hạ cấp bậc của SCP-2273 xuống thành dị thể có trí khôn loại ECT C, cho phép nó được hưởng quyền giao tiếp có giới hạn nhằm mục đích giải tỏa căng thẳng.
SCP-2273 là một bài viết thuộc một loạt bài có liên quan tới nhân vật Alexei Belitrov (SCP-2273). Do cốt truyện tổng hợp có liên quan tới nhân vật này nằm trong nhiều bài viết khác nhau, liên kết chéo là điều không thể thiếu để phục vụ câu chuyện.
| Dị thể liên quan | Hành động của Tổ Chức |
|---|---|
| SCP-096 | Ảnh mặt của SCP-096 được lan truyền trên các nền tảng mạng xã hội. Con số thương vong đạt đến hàng trăm khi bức ảnh được gỡ xuống. Theo những gì tôi biết, thứ đó vẫn còn đang lộng hành. |
| SCP-169 | Một loạt các kíp nổ hạt nhân được kích hoạt dọc sống lưng của SCP-169, khiến nó cựa mình trong giấc ngủ. Loạt động đất và sóng thần do nó gây ra đã tàn phá một lượng đáng kể các cộng đồng dân cư ven biển. |
| SCP-662 | Trong vòng hai mươi bốn tiếng, một cá nhân với vẻ ngoài trùng với 'Ngài Deeds' xuất hiện trong tầm gần một vài Nguyên thủ Quốc gia và ám sát họ bằng những dụng cụ trong tầm với, rồi sau đó biến mất. Tôi không rõ vì sao việc này dừng lại sau ngày đầu tiên. |
| SCP-610 | Các mẫu vật SCP-610 được Tổ Chức phân tán tại các thành phố lớn, bao gồm New York và Delhi. Mọi người dân trong các khu vực này cùng với các Đặc vụ nhanh chóng bị ảnh hưởng bởi SCP-610. Sự lan truyền được ngăn chặn bởi sự hợp tác của Liên Minh Huyền Bí Toàn Cầu và Giáo Hội Phế Thần. |
| SCP-682 | Được thả. |
Một ví dụ về liên kết chéo tới nhiều bài viết khác là SCP-5000. Bài viết này kể câu chuyện về một vũ trụ song song, nơi Tổ Chức sử dụng nguồn lực của mình để tiêu diệt nhân loại. Việc chèn các liên kết chéo để cho biết những dị thể nào được sử dụng vào mục đích này là một sự công nhận đối với các tác phẩm khác trong vũ trụ SCP, và tác giả bài viết cũng đã trình bày đầy đủ để bạn không phải đọc từng bài viết trong số này mà vẫn hiểu được ý tưởng chung. Dù vậy, nếu bạn đọc thêm những bài viết đó, bạn sẽ có trải nghiệm thú vị hơn.
(Lưu ý, "Tôi rất rất thích [SCP nào đó] và tôi muốn nhắc đến nó trong bài viết của mình!1!!11!!" không phải là một lý do tốt để chèn liên kết chéo.)
***
Tôi nên tránh những cách liên kết chéo nào?
Thường thì mọi người đều muốn liên kết bài viết của mình với những tác phẩm nổi bật hơn, vì vậy việc liên kết chéo thường hay bị lạm dụng. Điều đó thường dẫn tới việc bài viết chứa liên kết chéo như vậy sẽ bị đánh giá thấp hoặc không được người đọc nhìn nhận một cách nghiêm túc. Dưới đây là một số loại liên kết chéo và lý do liên kết chéo không tốt thường thấy.
Hãy lưu ý rằng không phải mọi trường hợp sử dụng liên kết chéo theo cách như vậy đều sẽ thất bại; những liên kết này chỉ thường khiến cho người đọc có ấn tượng xấu về bài viết thôi.
1. Sử dụng một SCP khác để mô tả SCP của bạn
Ví dụ: "SCP-XXX-VN trông giống như SCP-682, nhưng nó có thêm hai chân và có móng vuốt dài hơn."
Người đọc sẽ cho rằng suy nghĩ của bạn là:
- "Mình không muốn tự viết mô tả đâu."
- "Bài của mình hay hơn bài của người ta nhiều."
- "Mình chả nghĩ ra cái gì hay ho cả, nên mình đi mượn ý tưởng của người khác vậy."
Các SCP với phần mô tả bắt đầu bằng "SCP-XXX-VN trông giống với [SCP nổi tiếng nào đó]" hoặc "SCP-XXX-VN được phát hiện cùng với [SCP nổi tiếng nào đó]" thường nghe rất nhàm chán. Nhiều khi, các tác giả cố gắng ganh đua với những SCP đã được viết trước đó bằng cách khiến cho dị thể của mình nguy hiểm, mạnh mẽ và/hoặc thông minh hơn chúng. Đó là những tín hiệu khiến cho người đọc hiểu rằng các tác giả này quan tâm tới việc khoe mẽ sức mạnh của dị thể hơn là làm cho bài viết trở nên thu hút. Đừng làm như vậy. Hãy nhớ, “nguy hiểm hơn” không có nghĩa là “thú vị hơn”.
Hướng tiếp cận này cũng truyền tải tới người đọc thông điệp rằng tác giả bài viết cần người đọc đọc trước một bài viết nào đó để hiểu được tác phẩm của mình. Hoặc tệ hơn – người đọc có thể nghĩ rằng tác giả lười biếng hoặc thiếu khả năng sáng tạo.
2. Thử nghiệm với các SCP khác vì “tại sao lại không?”
Ví dụ: "SCP-XXX-VN được đưa tới chỗ SCP-173 để xem liệu SCP-173 có tấn công SCP-XXX-VN hay không."
Người đọc sẽ cho rằng suy nghĩ của bạn là:
- "Mình chả biết Tổ Chức vận hành thế nào hết."
- "Ai thèm quan tâm thử nghiệm có hợp lý hay không cơ chứ, ngầu là được!"
- "Nếu cứ để thế này thì bài của mình không hay, nên mình sẽ dựa dẫm vào ý tưởng của người khác."
Trong vũ trụ SCP, thử nghiệm chéo một vật thể với một loạt các dị thể được biết đến rộng rãi khác, đặc biệt là các dị thể nguy hiểm, sẽ dẫn đến nhiều thiệt hại hoặc nhân sự đưa ra đề nghị bị sa thải ngay lập tức. Nhân sự Tổ Chức là những người khôn ngoan. Người khôn ngoan sẽ không đem các SCP nguy hiểm và chưa được nghiên cứu kỹ càng ra thử nghiệm với nhau chỉ để cho vui. Nhân sự Tổ Chức cũng sẽ phải đảm nhận việc vận chuyển các dị thể tới nơi thử nghiệm và không làm tổn hại đến dị thể.
Các thử nghiệm có sự tham gia của nhiều SCP hay bất cứ thực thể nguy hiểm/thù địch nào đều cần phải có mục đích rõ ràng, và người viết cần phải làm cho người đọc hiểu tại sao Tổ Chức sẵn sàng chấp nhận rủi ro của việc đó. Một số dị thể do Tổ Chức tạo ra hoặc bị Tổ Chức biến đổi chính là ví dụ cho những điều sẽ xảy ra khi thử nghiệm thất bại và nhân sự Tổ Chức phải gánh chịu hậu quả. “Không biết chuyện gì sẽ xảy ra nếu mình cho 682 gặp dị thể này nhỉ” chính là kiểu suy nghĩ khiến cho Tổ Chức trở nên rất nực cười.
3. Chỉ nhắc đến các bài viết nổi tiếng
Ví dụ: "SCP-XXX-VN cực kỳ có hứng thú với việc học hỏi thêm về SCP-106, SCP-096, và SCP-2000. SCP-XXX-VN cũng cho thấy rằng mình có hiểu biết về SCP-1000."
Người đọc sẽ cho rằng suy nghĩ của bạn là:
- "Mình mới đọc có vài SCP thôi.", hoặc tệ hơn, "Mình đã đọc SCP bao giờ đâu."
- "Mình nghĩ bài càng nổi thì càng hay."
- "Ai cũng thích [SCP nổi tiếng nào đó], vậy nên nếu mình nhắc tới [SCP nổi tiếng nào đó] trong bài của mình, tất cả mọi người đều sẽ thích bài của mình!"
SCP-173 được đăng lên mạng lần đầu vào năm 2007. SCP-682 được đăng năm 2008. Bản gốc của SCP-049 được đăng năm 2009, SCP-106 và SCP-096 được đăng năm 2010. Hướng dẫn này được viết năm 2017 và dịch năm 2022. Từ khi những bài viết trên được đăng tải cho tới nay là cả chục năm rồi, và từ đó tới giờ, Wiki đã có thêm hàng ngàn bài viết hay khác.
Một cách tốt để biết liên kết chéo dẫn tới một bài viết nổi tiếng của bạn đã tốt hay chưa chính là tự hỏi: "Tại sao nhân sự viết nên tài liệu này trong vũ trụ SCP không thể sử dụng một dị thể khác, mà nhất định phải là dị thể này?" Nếu bạn không thể nào nghĩ ra được một lý do ổn thỏa cả với người đọc ngoài vũ trụ SCP và nhân sự Tổ Chức trong vũ trụ SCP, có lẽ bạn không nên nhắc tới những dị thể cũ đó đâu.
Hãy đọc các bài viết thuộc những series mới hơn và các SCP-VN để tìm kiếm những tác phẩm mà bạn có thể tạo liên kết chéo, thay vì chỉ đọc Series I. Nếu bạn không thể nghĩ ra bài viết nào để liên kết, bạn có thể xin gợi ý của các thành viên khác trong forum Wiki hoặc Discord. Bạn cũng có thể sử dụng công cụ Tra Cứu Tag để tìm kiếm các trang có tính chất nhất định.
4. Làm cho SCP của bạn “hay hơn” bằng cách để cho nó quản thúc/đánh bại/làm bạn với các SCP khác.
Ví dụ: "Khi SCP-049 vi phạm quản thúc, SCP-XXX-VN sẽ ngay lập tức biến mất khỏi buồng quản thúc của mình để tới gặp SCP-049. Chúng sẽ nói chuyện với nhau, rồi SCP-XXX-VN sẽ bình tĩnh đưa SCP-049 quay trở lại buồng quản thúc."
Người đọc sẽ cho rằng suy nghĩ của bạn là:
- "SCP mình viết là mạnh nhất/thông minh nhất/hoàn hảo nhất, vì vậy nó là một dị thể rất quan trọng."
- "SCP của mình rất hữu ích đối với Tổ Chức, nên tất cả mọi người đều sẽ thích nó."
Tổ Chức sẽ không bao giờ dựa dẫm quá nhiều vào một SCP nào đó. Khả năng cao hơn là Tổ Chức sẽ sử dụng những buồng quản thúc và nhân sự an ninh không có dị tính và đáng tin cậy.
Phần lớn người đọc sẽ cho rằng ý tưởng về việc “SCP của tôi có thể đánh bại những SCP khác” hoặc “SCP của tôi có thể làm bạn với những SCP khác” là nông cạn, và các tác giả chỉ làm vậy để SCP của mình trông có vẻ thân thiện hoặc quan trọng hơn. Tuy nhiên, nếu SCP của bạn quá hoàn hảo hoặc quá hữu ích, hoặc không có khuyết điểm nào, người đọc thông thường sẽ không thể tìm ra điểm chung giữa mình với dị thể. Điều đó sẽ càng khiến cho độc giả ít quan tâm hơn tới dị thể hoàn hảo làm được tất cả mọi thứ của bạn, bởi nó chẳng bao giờ gặp phải những rắc rối giống như người bình thường.
Hãy tập trung vào việc kể một câu chuyện thú vị thay vì biến dị thể của bạn thành một vị anh hùng hư cấu không khiếm khuyết.
***
Kết luận
Liên kết chéo, nếu được đặt đúng cách, sẽ tạo ra những mối liên hệ tuyệt vời trong vũ trụ SCP. Chúng có thể là sự bổ sung đỉnh cao cho một tác phẩm hay. Tuy nhiên, một tác phẩm hay không thể chỉ bao gồm những phần bổ sung vô nghĩa và sáo rỗng. Đừng tốn công liên kết chéo chỉ để nhắc tới một SCP nổi tiếng hay nhân vật nổi tiếng nào đó. Hãy sử dụng liên kết chéo để mở rộng một câu chuyện vốn dĩ đã thú vị, mở ra một góc nhìn khác, hoặc ám chỉ điều gì đó lớn lao hơn.
Các liên kết chéo tốt nhất sẽ khiến cho người đọc có trải nghiệm tuyệt vời hơn thông qua việc biến bài viết thành một câu chuyện nằm trong một tổng thể lớn. Các bài viết có liên kết sẽ mang lại ấn tượng về một tổ chức nghiên cứu khoa học với lịch sử lâu đời, và hết mình trong việc mở rộng hiểu biết về thế giới dị thường để bảo vệ nhân loại khỏi những điều trái với quy luật tự nhiên. Việc khắc họa một Tổ Chức biết để tâm tới những điểm tương đồng đó sẽ khiến cho bản thân Tổ Chức và các SCP được nghiên cứu trở nên thêm thực tế.
